🙏ពិតក៏មិនមែនមិនពិតក៏មិនមែន🙏 🌹លោកគ្រូទាយឈុត🌹ស្រឡាញ់ដោយលោភៈមូលចិត្តទី១🌹នៅក្នុងគ្រួសារប្ដីប្រពន្ធពីរនាក់ រស់ដោយសុភមង្គល។មិនដែលប្រកែកគ្នាធំ ប្រប្រកែកគ្នាឬឈ្លោះគ្នាបន្តិចបន្តួចមានជាធម្មតាដូចគ្រួសារអ្នកដទៃ។ថ្ងៃមួយនាងដែលជាប្រពន្ធបានស្ដាប់តាមប្រព័ន្ធផ្សាយ គាត់ឮហោនោះ បានទាយថាមនុស្សដែលកើតឆ្នាំនេះ ក្នុងថ្ងៃនេះឯង ត្រូវតែប្រយ័ត្នកុំឲ្យចេញពីផ្ទះព្រោះថាជើងលេខថ្ងៃនេះ និងមានរឿងរ៉ាវជាមួយនឹងស្ត្រី អាចបែកបាក់រហូតដល់គ្រួសារក៏មាន ចំណែកប្ដីគាត់គឺកើតឆ្នាំដែលគ្រូទាញនោះឯង។។ភរិយានោះក៏ប្រាប់ស្វាមី ថ្ងៃនេះកុំឱ្យគាត់ចេញទៅណាឲ្យសោះ ព្រោះរាសីដាក់អាចឈ្លោះជាមួយនឹងស្ត្រីរហូតអាចបែកបាក់រឿងធំក្នុងគ្រួសារក៏មាន ប្ដីក៏ឆ្លើយតបមកវិញថា ថ្ងៃនេះចាំបាច់ណាស់ព្រោះខ្ញុំមានកិច្ចការ ចាំបាច់ណាស់ ថ្ថ្ងៃណាបានទាំងអស់ តែថ្ងៃនេះមិនអាចមិនទៅមិនបានទេព្រោះថាកិច្ចការធំ។ឮសំឡេងនេះនាងជាភរិយាក៏រឹតតែមានជំនឿកាន់តែខ្លាំងឡើង។គាត់អង្វរប្ដីកុំឱ្យចេញទៅក្រៅថ្ងៃនេះឲ្យសោះ។ប្ដីនៅតែបដិសេធ មិនព្រមតាមភរិយាព្រោះមានការចាំបាច់សំខាន់ទៅជួបនឹងគេ។នាងជាភរិយាអង្វរស្វាមីយ៉ាងណាក៏ដោយក៏ស្វាម៉ីនៅតែមិនព្រមតាមពាក្យអង្វរ។ជជែកគ្នាកាន់តែខ្លាំងឡើងៗរកខុសត្រូវ។នាងជាប្រពន្ធស្ដីឱ្យប្ដីថាមិនជឿនាងមិនជឿហោ ថាប្ដីមិនជឿហោទៅ បើហោទាញមិនត្រូវ យើងទៅផ្ទះសុខ តែហោទាយត្រូវ គ្រួសារនិងមានរឿងធំ។ គាត់បានប្រើសំឡេងខ្លាំងៗថា (ទោសៈធ្វើកិច្ច) ខ្ញុំដឹងជាយូរថាអាគាត់ឯងមិនដែលស្រឡាញ់ខ្ញុំទេ ស្រឡាញ់តែកិច្ចការ សម្ដីនេះដែលនាងភរិយាមិនដែលនិយាយទាល់តែសោះ ចំណែកឯគាត់មានសេចក្តីស្រឡាញ់ចំពោះភរិយាស្មោះស្ម័គ(ខុសចិត្ត ខុសការពិត)។ពាក្យនេះដែលធ្វើឲ្យគាត់ចាប់ផ្ដើមមានកំហឹងកើតឡើង (ទោសៈវង្វេង)គាត់ក៏ឆ្លើយទៅវិញថាបើនាងយល់ថាខ្ញុំមិនស្រឡាញ់ ស្រេចតែនាងទៅចុះនាងជាភរិយាកាន់តែខឹងខ្លាំងឡើង ព្រោះមិនដែលឮស្វាមីគាត់អាចនិយាយដូច្នេះ។គាត់ឆ្លើយទៅវិញថា ខ្លួនឯងទៅធ្វើការទៅធ្វើទៅ ពេលត្រឡប់មកវិញមិនឃើញខ្ញុំគឺលែងឃើញរហូត។ពិភពលោកយើងនេះសត្វបុគ្គលមិនបានរស់នៅក្នុងការពិតរស់នៅក្នុងការស្មានថាជាការពិត។បរមត្ថ ធម៌ពុំមានបុគ្គលឯកណា អាចដឹងបាន។មានតែព្រះពុទ្ធទាំងឡាយទើបអាចដឹងនៅបរមត្ថធម៌។ព្រះសាស្តាបាទបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថាអ្វីដែលសត្វបុគ្គលដឹងជាបរមត្ថគឺម្នាក់ឯងមានបរមត្ថមួយរៀងខ្លួន។មិនអាចដឹងបរមត្ថបុគ្គលដទៃឡើយ តែបើយល់ថាដឹងគឺជាការស្មានដែលពិភពយើងរស់នៅហើយកំពុងបន្តទៅទៀតដែលយល់ថាការស្មានគឺជាការពិត។ដើម្បីឲ្យច្បាស់ បរមត្ថគឺជាធម្មជាតិដែលមិនអាចមើលឃើញ តែអាចនឹងបានតាមរយៈបញ្ចក្ខន្ធ រាងខ្លួន គិត ជាបរមត្ថរឿងដែលគិតមិនមែនជាបរមត្ថ។ដូច្នេះរួមសេចក្តីទៅសត្វលោកនេះរស់នៅក្នុងភពបរមត្ថរៀងខ្លួន។ការដែលមិនយល់បរមត្ថហើយស្មានតែខ្លួនយល់គឺជាការធម្មតា។ធម៌ទាំងឡាយមានហេតុនិងបច្ច័យ។បរមត្ថជាធម្មជាតិដ៏ឧត្តមមានតែព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធត្រាស់ដឹងម្ដងៗទើបអាចបង្ហាញបរមត្ថដែលជាធម្មជាតិដ៏ឧត្តមនេះ។ការដែលយល់ដល់ទីជម្រៅបំផុតមិនមានបុគ្គលណាទេដែលអាចយល់ តែអាចយល់តិចឬច្រើនទៅតាមអធ្យាស្រ័យរៀងខ្លួន។យើងអាចប្រៀបធៀបដើម្បីឲ្យឃើញច្បាស់ឈប់សង្ស័យ។ឧទាហរណ៍អ្នកប្រាជ្ញម្នាក់ក្នុងពិភពលោកយើងនេះគាត់រកឃើញច្បាប់ធម្មជាតិ។គាត់ពន្យល់និស្សិតទាំងឡាយក៏និស្សិតទាំងនោះពិបាកយល់ណាស់។ ចំណែកបរមត្ថ ដែលអ្នកប្រាជ្ញលោកិយមិនអាចរកឃើញ អាចរកឃើញទាល់តែមានការត្រាស់ដឹងនៅព្រះពុទ្ធទាំងឡាយដែលមានបញ្ញាក្រៃលែងទើបរកឃើញ។ពិចារណាបន្តិច គ្រាន់តែទ្រឹស្ដីរូបមន្តរបស់អ្នកប្រាជ្ញលោកិយពិបាកយល់ទៅហើយ។ចំណែកឯព្រះពុទ្ធទាំងឡាយលោកមានបញ្ញាលើសអ្នកប្រាជ្ញលោករាប់ពាន់ដង តើពិបាកយល់យ៉ាងណាទៅ?នេះគ្រាន់តែជាសំណួរមកពិចារណាមួយទៀតសត្វលោកយើងនៅក្នុងពិភពលោកនេះ កើតទុក្ខនិងមិនកើតទុក្ខនៅលើសម្ដីខាងក្រៅ។ការពិតដែលជាបរមត្ថធម៌ គឺមិនមានសត្វមិនមានបុគ្គល លោកិយ មានសត្វមានបុគ្គល។ពិចារណា មួយមិនមានសត្វមិនមានបុគ្គលនិងមួយមានសត្វមានបុគ្គល។ ខុសគ្នាស្រាច់ទៅហើយជំហានដំបូងខុសគ្នាទៅហើយមិនអាចនិយាយជាមួយគ្នាបាន។ មានតែអ្នកដែលយល់បរមត្ថអាចអធ្យាស្រ័យដល់បុគ្គលដែលមិនទាន់ ស្គាល់បរិមត្ថ។ភាគច្រើនណាស់ដែលលោកបានស្គាល់បរមត្ថ តែក្នុងការធ្វើវិភាគគាត់យកការយល់ជាលោកិយៈមកវិភាគបរមត្ថធម៌។គឺជាការយល់ច្រឡំការដែលយល់ច្រឡំត្រូវតែមានវិបត្តិជជែកគ្នាឈ្លោះគ្នា។ខ្ញុំបាទសូមធ្វើអត្ថាធិប្បាយវែងបើមិនដូច្នោះទេលោកអ្នកដែលត្រូវការពន្យល់វែងបានយល់ ខ្លីគាត់មិនអាចយល់បានឡើយ។ខ្ញុំមិនទាន់វិភាគនៅលើបរមត្ថទេ នៅក្នុងលោកធម៌ការធ្វើវិភាគក្នុងលោកធម៌អាចវិភាគបានពីររបៀប មួយលោកធម៌វិនិច្ឆ័យទៅលើលោកធម៌ មួយទៀតបរមត្ថវិនិច្ឆ័យទៅលើលោកធម៌។ចំណែកឯលទ្ធផលយើងអាចគិតឃើញភ្លាម។មួយជាលទ្ធផលរបស់គំនិតដែលយល់ថាមានសត្វមានបុគ្គល។មួយទៀតវិនិច្ឆ័យទៅលើសភាវធម៌ដែលមានកិច្ចក្នុងការគិតគឺចេតសិក៥២។លោកធម៌វិនិច្ឆ័យក្នុងលោកធម៌ដែលមិនទាន់យល់ឬស្គាល់បរមត្ថ។មនុស្សម្នាក់ដែលមានធម្មធាតុមិនចូលចិត្តកម្ដៅនិងមនុស្សម្នាក់ទៀតគាត់ចូលចិត្តកម្ដៅ។នៅពេលអ្នកទាំងពីរគាត់ជួបគ្នាគឺប្រាកដជាមានការយល់ខុសគ្នា។មួយយល់ថាព្រះអាទិត្យមិនសូវមានប្រយោជន៍។មួយទៀតយល់ថាព្រះអាទិត្យមានប្រយោជន៍ខ្លាំងណាស់។ដូច្នេះការជជែករកប្រយោជន៍និងមិនមានប្រយោជន៍ណាមួយដែលត្រូវ នៃព្រះអាទិត្យមិនអាចឃើញ។ គាត់ក៏ទៅរកអ្នកដទៃសួរសំណួរនេះអ្នកខ្លះយល់ថាព្រះអាទិត្យមិនសូវមានប្រយោជន៍។អ្នកខ្លះទៀតយល់ថាព្រះអាទិត្យមានប្រយោជន៍។បញ្ហាកាន់តែធំហើយ។ សួរថាក្រុមទាំងសងខាងនេះដែលមិនត្រូវគ្នា មកអំពីមិនយល់នៅសភាវៈធម៌រៀងៗខ្លួន។តែមិនខុសទេចំពោះគាត់ព្រោះអ្នកចូលចិត្តត្រជាក់មិនត្រូវការកម្ដៅថ្ងៃ។ឯអ្នកចូលចិត្តក្តៅត្រូវការកម្ដៅ។សួរថាក្រុមទាំងពីរនេះអាក្រក់ឬ? មិនមានអាក្រក់ទេបើសិនជាអ្នកមិនចូលចិត្តក្តៅ។គឺយើងហ្នឹងប្រាកដជាចូលខាងមិនចូលចិត្តក្តៅ។បើយើងចូលចិត្តក្តៅប្រាកដជាយល់ដូចអ្នកចូលចិត្តក្តៅ។បើមិនធ្លាប់ពិចារណាពិបាកយល់។តែបើធ្លាប់ពិចារណារបស់ដែលតូចក៏អាចជាគ្រូយើងបានដែរ។ឧទាហរណ៍ឲ្យយល់ច្បាស់មែនទែន មនុស្សម្នាក់ដែលគាត់ចូលចិត្តសម្លក កកូ ឯអ្នកមិនចូលចិត្តសម្លកកូរសុទ្ធតែជាមនុស្សអាក្រក់ទាំងអស់។ ការដែលសិក្សាព្រះធម មិនអាចជួយអ្នកណាដែលពុំមាននិស្ស័យបានទេ។សូម្បីព្រះសាស្តាក៏ដូចយើងដែរ។លោកមិនអាចជួយបុគ្គលដទៃដែលពុំមាននិស្ស័យបានឡើយ។ ចុះបរមត្ថ យល់ដូចម្ដេចដែរ ចម្លើយឲ្យត្រឹមត្រូវទៅតាមបរមត្ថ ធម៌ទាំងឡាយមានហេតុទៅនឹងបច្ច័យ ព្រះសាស្ដាមិនដែលប្រកាន់យកផ្លូវលាមកទាំងពីរនេះទេ(ដែលអ្នកសិក្សាបដិបត្តិខ្លះលោកយល់ថាគឺព្រះអង្គសំដៅទៅលើអ្នកមានសស្សតទិដ្ឋិនិងឧច្ឆេទទិដ្ឋិមិនសំដៅលោកធម៌យើងនេះទេក្នុងព្រះត្រៃបិដក)ពិចារណាបន្តិចដូច្នេះបានសេចក្តីថាសត្វលោកនេះមានសមាទិដ្ឋិហើយ។ផ្អាកត្រឹមនេះព្រោះមានប្រធានបទមួយដែលភាគច្រើនលោកមិនទាន់ដឹង។ អ្នកដែលមានឧបនិស្ស័យជាចោរខំលួចយ៉ាងណាឲ្យបានច្រើនដើម្បីឲ្យចោរទាំងឡាយស្រឡាញ់។គំនិតដែលមានទាំងនេះមិនមែនត្រឹមតែវិស័យចោរទេមានគ្រប់វិស័យទាំងអស់។រហូតមកដល់អ្នកសិក្សាធម៌បដិបត្តិធម៌ក៏ដូចគ្នា ។អ្នកបដិបត្តិធម៌សិក្សាធម៌ដែលត្រូវតែនិយាយពាក្យពិតដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់សម្ដែងមក។តែបើមិនហ៊ាននិយាយពាក្យពិតទេកុំនិយាយពាក្យមិនពិត នឹងអាចធ្វើឱ្យអ្នកដទៃអាចយល់ច្រឡំថាគឺជាសំដីរបស់ព្រះសាស្ដា។មើលជុំវិញខ្លួន យើងអាចឃើញសុទ្ធតែកិលេសឬទេ ?សូមបញ្ជាក់កន្លែងនេះកុំឲ្យមានការយល់ច្រឡំចំពោះលោកអ្នកដែលសិក្សាធម៌គាត់ដឹងខ្លួនគាត់ហើយខ្ញុំបាទមិនសំដៅទេគាត់បានដឹងខ្លួនថាមានជំងឺកំពុងតែព្យាបាលនោះឯង។ បុគ្គលដែលលោកចង់ល្បីល្បាញនៅក្នុងសង្គម ទាល់តែបុគ្គលនោះធ្វើតម្រូវកិលេសទាំងឡាយដែលបុគ្គលនោះៗមានទើបគេសរសើរបាន តើត្រូវធ្វើតាមគាត់ដើម្បីឲ្យមានកិត្តិយសឬទេ?សួរថាតើព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធមានសម្ដែងក្នុងព្រះត្រៃបិដក?មាននិងមិនមាន។សុំឱ្យច្បាស់ពិបាកស្ដាប់ណាស់។ចម្លើយតាមអធ្យាស្រ័យរៀនខ្លួន។ជំរាបសួរមិត្តអានទាំងអស់ខ្ញុំបាទសូមថ្លែងនូវសេចក្តីគោរពដោយបានអាននៅអត្ថាធិប្បាយ។និងរឿងដែលខ្ញុំដាក់ចំណងជើងពិតក៏មិនមែនមិនពិតក៏មិនមែន មានន័យថារឿងនេះមានដែលខ្ញុំបាទជួបប្រទះក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃ។តែតួសម្ដែងមិនមាន100% ដូចខ្ញុំបាទសរសេរខ្ញុំបានគ្រាន់តែបន្ថែមបន្តិចបន្តួច។ដើម្បីឲ្យជាក់ច្បាស់។រឿងនេះចង់បញ្ជាក់ប្រាប់ថា សម័យនេះកាទាយមិនសូវត្រូវដូចជំនាន់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ។នៅពេលដែលមានហេតុដូច្នេះធ្វើឲ្យការទាយរបស់នោះត្រូវពិតប្រាកដ។ព្រោះជាជម្លោះរវាងស្រីនិងបុរស។បើសិនជាមានព្រឹត្តិការណ៍ដូចខាងលិចមែន។ហើយទាយមិនត្រូវទេតែឃើញព្រឹត្តិការណ៍ដូចហោរទេមែនធ្វើឲ្យហោរមានឈ្មោះល្បី។នឹងអាចរកបច្ច័យបានច្រើនគឺជាផលបុណ្យអតីតកាលរបស់ហោនោះដែលត្រូវតែមានហេតុដូច្នេះទើបគាត់អាចរកលុយបាន។ដោយសារល្បីឈ្មោះឯស្ត្រីដែលយល់ឃើញដូច្នេះគឺជាចិត្តលោភៈដែលអាចច្រឡំហ្នឹងស្រឡាញ់ជាកុសលគឺស្រឡាញ់ហួងហែង។ជាការពិតប្រាកដហើយដែលគាត់ស្រឡាញ់ប្ដីគាត់។ដោយសារហោទាយគាត់បារម្ភនឹងប្ដីគាត់ខ្លាំងណាស់។ទើបឱ្យមានជម្លោះដូច្នេះដោយសារការស្រឡាញ់មិនមែនជាមហាកុសលគឺជាអកុសលចិត្តទីមួយនៅក្នុងលោភៈ8 ដួង។ដើម្បីឲ្យឃើញច្បាស់មែនឬមិនមែនដូចជាស្ត្រីម្នាក់គាត់ស្រឡាញ់ប្ដីខ្លាំងមែនទែន។សូម្បីតែចេញពីផ្ទះបើមិនមានគាត់ទៅជាមួយ។គាត់មិនឲ្យប្ដីគាត់ចេញអ្នកឯងទេ។ដោយសារការស្រឡាញ់ខ្លាំងដែលធ្វើឲ្យប្ដីជាប់គុណពន្ធនាគារគ្មានជញ្ជាំង។មិនអាចទៅណារួច។ដោយសារតែការស្រឡាញ់។គឺលោភ ចិត្តទី១ សោមនុស្សសហគតំទិដ្ឋិកតសម្បយុទ្ធតំអសង្ខារកំ (សុំអធ្យាស្រ័យបើមានអក្ខរាវិរុទ្ធ)បកប្រែចិត្តប្រកបដោយសោមនស្សវេទនាដោយមានការយល់ខុសមិនមានអ្នកបបួលដឹកនាំគឺចិត្តនាងដែលគេជាភរិយានោះឯង។ចំណែកឯប្ដីមានចិត្តទោសៈដែរ។បើយើងមើលអត្ថន័យនេះយើងនឹងឃើញថាជិតលោភអាចជាបច្ច័យឲ្យមានចិត្តទោសៈតាមបរមត្ថ បើមានសំណួរថាតើនរណាខុសឬត្រូវប្រាកដជាមានចម្លើយថាប្រពន្ធគាត់មានចិត្តស្រឡាញ់គាត់តែគាត់មិនដឹង។អាចមានយោបល់ផ្ទុយថាប្រពន្ធគាត់ជាអ្នកផ្ដាច់ការ។បើសិនជាខ្ញុំបាទធ្វើដូច្នេះ សូមអ្នកអានទាំងអស់ដែលឃើញចម្លើយទាំងពីរនេះខុសគ្នាតើមួយណាដែលត្រឹមត្រូវ។ហើយខ្ញុំអត់ឱ្យចម្លើយខ្ញុំទុកបង្ហោះមួយអាទិត្យ។ចាំខ្ញុំមកពិនិត្យមើលវិញ។តើមិត្តព្រះធម៌ណាដែលលោកអាចឆ្លើយត្រូវ។ខ្ញុំបាទជឿថាប្រាកដជាមានអ្នកឆ្លើយថាក្រុមនេះត្រូវឬក្រុមនោះត្រូវមិនខុសពីចម្លើយនិងសំណួរលើកមុនទេ។។មិនចេះចប់នេះគឺជាការប្រព្រឹត្តទៅជាធម្មតាក្នុងលោកធម៌។ចំពោះចម្លើយខ្ញុំបាទដែលជាអ្នកនិពន្ធរឿងខ្លីខ្ញុំបាទមិនហ៊ានវិនិច្ឆ័យទេ។ព្រោះជាច្បាប់ព្រះធម៌យើងមិនមានសមត្ថភាពវិនិច្ឆ័យទេទោះបីជាវិនិច្ឆ័យក៏ព្រះធម៌ជាអ្នកវិនិច្ឆ័យ។បើយល់ថាការគិតការពិចារណាបញ្ញាទាំងឡាយគឺជាព្រះធម៌ដែលប្រព្រឹត្តទៅតាមហេតុនិងបច្ច័យនៃធម៌នោះៗ ចំណែកឯធម៌ដែលមានសភាវៈដឹងអារម្មណ៍ក៏យល់ច្រឡំថាគាត់គឺជាសត្វបុគ្គលដូច្នេះខុសនឹងត្រូវមិនមានទេ។សូមអនុមោទនា អរគុណច្រើនចំពោះអ្នកអានទាំងអស់។🙏🙏🙏☸️☸️☸️🌹❤️
🇬🇧 English Translation (Part 1)🙏 True or not true, both are not absolute truths. 🙏🌹Teacher Taey Chhut🌹 – Love born from attachment: the first root of desire 🌹In a family, a husband and wife lived happily together. They rarely argued, and when they did, it was over small matters—nothing unusual for a married couple.One day, the wife listened to a broadcast in which a fortune-teller said:> “Those born in this year and on this very day must be careful not to leave the house, as misfortune may occur—especially involving conflict with a woman that could even lead to separation.”The husband happened to be born in that year. Upon hearing this, the wife told her husband not to go out that day, fearing the prediction might come true.But the husband replied, “I really must go today. It’s very important work. Any other day would be fine, but today I cannot avoid it.”The wife, filled with growing belief in the horoscope, begged him not to go. Despite her pleas, he insisted on leaving. Their conversation escalated into frustration and misunderstanding.Finally, the wife said, “You never believe me or the astrologer! If the prediction is wrong, our home will remain peaceful; but if it’s true, disaster will strike our family!”The husband, feeling misunderstood, answered harshly, “I’ve long known that you never truly love me. You only care about your superstitions.”Those words—spoken in anger—shocked his wife deeply. For she did love him sincerely, but now anger began to arise in both hearts.The husband, overcome by emotion, said, “If you think I don’t love you, then fine—do as you wish.”The wife, now hurt and furious, shouted back, “Go then! If you leave this house, don’t expect to see me again!”—Moral reflection:In this world, beings do not live within truth but within their assumptions about truth.In ultimate reality (paramattha-dhamma), there is no “person” or “self” who truly knows. Only the Buddhas can perceive the ultimate nature of things.What beings know as “ultimate” is only their own limited version of truth—no one can directly know another’s paramattha.To assume we know others’ ultimate truth is merely imagination; thus, the world continues to live in illusion, believing imagination to be reality.—
🇫🇷 Traduction Française (Partie 1)🙏 Vrai ou faux, aucun n’est une vérité absolue. 🙏🌹Maître Taey Chhut🌹 – L’amour né de l’attachement : la première racine du désir 🌹Dans une famille, un mari et une femme vivaient heureux ensemble. Ils ne se disputaient presque jamais, et lorsque cela arrivait, c’était pour de petites choses — rien d’inhabituel pour un couple marié.Un jour, la femme entendit à la radio un astrologue dire :> « Ceux qui sont nés cette année, en ce jour précis, doivent éviter de sortir de chez eux, car ils risquent un conflit avec une femme, ce qui pourrait même causer la rupture du couple. »Or, le mari était né cette année-là. En entendant cela, la femme supplia son mari de ne pas sortir ce jour-là, de peur que la prédiction ne se réalise.Mais le mari répondit : « Je dois absolument sortir aujourd’hui. C’est une affaire très importante. Tout autre jour conviendrait, mais pas aujourd’hui. »La femme, de plus en plus convaincue par la prédiction, le supplia encore, mais en vain. La discussion dégénéra peu à peu en colère et en incompréhension.Finalement, la femme s’écria : « Tu ne crois jamais ni à moi, ni à l’astrologue ! Si la prédiction est fausse, tout ira bien, mais si elle est vraie, notre famille sera détruite ! »Le mari, se sentant blessé, répondit durement : « Je sais depuis longtemps que tu ne m’aimes pas vraiment. Tu n’as foi qu’en tes superstitions. »Ces paroles, dites sous le coup de la colère, blessèrent profondément son épouse, qui pourtant l’aimait sincèrement. La colère monta dans les deux cœurs.Le mari, emporté, dit : « Si tu crois que je ne t’aime pas, alors fais ce que tu veux. »La femme, blessée et furieuse, cria : « Va-t’en ! Si tu quittes la maison aujourd’hui, ne reviens plus jamais ! »—Réflexion morale :Dans ce monde, les êtres ne vivent pas dans la vérité, mais dans leur conception de la vérité.Dans la réalité ultime (paramattha-dhamma), il n’existe ni personne, ni soi, qui puisse connaître véritablement. Seuls les Bouddhas peuvent percevoir la nature ultime des choses.Ce que les êtres considèrent comme « vérité ultime » n’est qu’une version personnelle et limitée.Croire que l’on connaît la vérité des autres n’est qu’une illusion — et ainsi le monde continue à vivre dans l’imaginaire, croyant que l’imaginaire est la réalité.—🇬🇧 English Translation (Part 2)To clarify: The ultimate reality (paramattha) is the natural truth that cannot be seen with the eyes, yet it can be realized through the five aggregates — form, feeling, perception, mental formations, and consciousness.What we think about is not ultimate reality. Therefore, every being lives within their own private realm of ultimate phenomena.Not understanding ultimate reality but assuming that one does — this is common. All phenomena arise through causes and conditions. Paramattha is the supreme natural law, understood only by the Fully Enlightened Ones.When one comprehends to the deepest level, no ordinary being can fully grasp it — they can only understand it to a certain degree, depending on their wisdom and development.To make this clearer, imagine a worldly scholar who discovers a law of nature. When he explains it to his students, many of them find it hard to understand.If even worldly scientific truths are hard to grasp, how much more profound is the truth realized by the Buddha — whose wisdom surpasses that of worldly scholars by thousands of times?This is simply a reflection to contemplate.Furthermore, beings in this world experience happiness and suffering because of speech and perception shaped by worldly views.The truth — ultimate reality — is beyond the notion of “being” or “person.”In the worldly sense, there are beings and persons;in ultimate sense, there are none.To reflect: one view acknowledges beings and persons; the other denies them completely. These two cannot be reconciled — they belong to different levels of understanding.Only those who realize the ultimate can interpret compassionately the views of those who have not yet seen it.Most people think they know the ultimate, but in analysis they still use worldly logic to interpret ultimate Dhamma — which leads to confusion.When misunderstanding arises, conflict inevitably follows.Therefore, I must elaborate at length so that those who need detailed explanations can understand. A brief statement alone would not be sufficient for deep comprehension.I have not yet begun analyzing paramattha directly.Within the worldly Dhamma, analysis can be done in two ways:1. The worldly analyzing the worldly.2. The ultimate analyzing the worldly.As for the results, they can be recognized immediately:One outcome comes from the idea that there are beings and persons;The other examines natural phenomena — such as the 52 mental factors (cetasikas) — that condition thinking itself.When worldly Dhamma judges worldly Dhamma, it still does not reach the level of ultimate understanding.For example, one person dislikes heat while another enjoys it. When they meet, disagreement naturally arises. One says, “The sun is of little benefit,” while the other says, “The sun is greatly beneficial.”Hence, which one is right? Both are speaking from their own perceptions.If they ask others, some will agree with one, some with the other — thus the problem grows larger.—🇫🇷 Traduction Française (Partie 2)Pour clarifier : La réalité ultime (paramattha) est la vérité naturelle qui ne peut être vue avec les yeux, mais qui peut être réalisée à travers les cinq agrégats — la forme, la sensation, la perception, les formations mentales et la conscience.Ce que nous pensons n’est pas la réalité ultime. Ainsi, chaque être vit dans son propre domaine intérieur de phénomènes ultimes.Ne pas comprendre la réalité ultime, mais croire qu’on la comprend — cela est courant. Tous les phénomènes existent par causes et conditions. Paramattha est la loi naturelle suprême, comprise seulement par les Bouddhas pleinement éveillés.Celui qui atteint la compréhension la plus profonde dépasse la connaissance ordinaire : les êtres peuvent seulement en saisir une partie, selon leur sagesse et leur développement intérieur.Pour rendre cela plus clair, imaginons un savant du monde qui découvre une loi de la nature. Lorsqu’il l’explique à ses élèves, beaucoup ont du mal à comprendre.Si déjà les vérités scientifiques du monde sont difficiles à saisir, combien plus profonde encore est la vérité que le Bouddha a réalisée — Lui dont la sagesse dépasse celle des érudits du monde par des milliers de fois !Ceci est une simple invitation à la réflexion.De plus, les êtres de ce monde éprouvent bonheur et souffrance à cause du langage et des perceptions issus des vues mondaines.La vérité — la réalité ultime — dépasse la notion d’« être » ou de « personne ».Dans le sens mondain, il existe des êtres et des personnes ;dans le sens ultime, il n’y en a pas.Réfléchissons : une vision affirme l’existence des êtres ; l’autre la nie complètement. Ces deux visions ne peuvent se rencontrer — elles appartiennent à des niveaux de compréhension différents.Seuls ceux qui ont réalisé la vérité ultime peuvent interpréter avec compassion les vues de ceux qui ne l’ont pas encore perçue.La plupart des gens pensent connaître l’ultime, mais dans leur analyse, ils utilisent encore la logique mondaine pour interpréter le Dhamma ultime — ce qui entraîne confusion et désaccord.Quand la compréhension est erronée, le conflit surgit inévitablement.Ainsi, je dois m’exprimer longuement pour que ceux qui recherchent des explications profondes puissent comprendre. Des mots courts ne suffiraient pas.Je n’ai pas encore commencé l’analyse directe de paramattha.Dans le Dhamma mondain, l’analyse peut se faire de deux manières :1. Le mondain analyse le mondain.2. Le ultime analyse le mondain.Les résultats apparaissent immédiatement :L’un découle de la croyance qu’il existe des êtres et des personnes ;L’autre observe les phénomènes naturels — tels que les 52 facteurs mentaux (cetasika) — qui conditionnent la pensée elle-même.Quand le Dhamma mondain juge le Dhamma mondain, il n’atteint pas encore le niveau de la compréhension ultime.Par exemple, une personne déteste la chaleur, une autre l’aime. Quand elles se rencontrent, la divergence apparaît.L’une dit : « Le soleil n’a que peu d’utilité »,l’autre dit : « Le soleil est extrêmement bénéfique. »Alors, qui a raison ? Chacune parle selon sa propre perception.Si elles demandent à d’autres, certains seront d’accord avec l’une, d’autres avec l’autre — et ainsi le problème s’amplifie.
បបរមត្ថពុទ្ធិ 