ព្រះពុទ្ធទេសនាវគ្គ១
ព្រះពុទ្ធវគ្គ១
បិដកលេខ៣១
តើមានសត្វបុគ្គលឬទេ ?អាននិងពិចារណានៅបន្ទូលព្រះសាស្ដាខាងក្រោម។
១៦២] ព្រះមានព្រះភាគទ្រង់ត្រាស់យ៉ាងនេះថា ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ ចុះហេតុដែលនាំឲ្យកើតទុក្ខ តើដូចម្តេច ចក្ខុវិញ្ញាណកើតឡើង ព្រោះអាស្រ័យចក្ខុ និងរូប ការចួបជុំរបស់ទាំង ៣ គឺចក្ខុ១ រូប១ ចក្ខុវិញ្ញាណ១ ហៅថា ផស្សៈ វេទនាកើតឡើង ព្រោះផស្សៈជាបច្ច័យ តណ្ហាកើតឡើង ព្រោះវេទនាជាបច្ច័យ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ នេះឯង ហៅថា ហេតុនាំឲ្យកើតទុក្ខ។ ព្រោះអាស្រ័យត្រចៀក និងសំឡេង… ព្រោះអាស្រ័យច្រមុះ និងក្លិន… ព្រោះអាស្រ័យអណ្តាត និងរស … ព្រោះអាស្រ័យកាយ និងផោដ្ឋព្វៈ… មនោវិញ្ញាណកើតឡើងបាន ក៏ព្រោះអាស្រ័យចិត្ត និងធម្មារម្មណ៍ ការចួបជុំរបស់ទាំង៣ គឺចិត្ត ១ ធម្មារម្មណ៍១ មនោវិញ្ញាណ១ ហៅថា ផស្សៈ វេទនាកើតឡើង ព្រោះផស្សៈជាបច្ច័យ តណ្ហាកើតឡើង ព្រោះវេទនាជាបច្ច័យ ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ នេះឯង ហៅថា ហេតុនាំឲ្យកើតទុក្ខ។
១៦៦] ខ្ញុំបានស្តាប់មកយ៉ាងនេះ។ សម័យមួយ ព្រះមានព្រះភាគ ទ្រង់គង់នៅក្នុងប្រាសាទ ឈ្មោះ គិញ្ជកាវសថៈ គឺមហាប្រាសាទ ដែលកដោយឥដ្ឋ ជារបស់ពួកព្រះញាតិ។ គ្រានោះឯង ព្រះមានព្រះភាគ គង់នៅក្នុងទីស្ងាត់ សម្ងំនៅមួយព្រះអង្គឯង ទ្រង់សំដែងធម្មបរិយាយនេះថា ចក្ខុវិញ្ញាណកើតឡើង ព្រោះអាស្រ័យចក្ខុ និងរូប ការចួបជុំរបស់ទាំង៣ នេះហៅថា ផស្សៈ វេទនាកើតឡើង ព្រោះផស្សៈជាបច្ច័យ តណ្ហាកើតឡើង ព្រោះវេទនាជាបច្ច័យ ឧបាទានកើតឡើង ព្រោះតណ្ហាជាបច្ច័យ។បេ។ ហេតុដែលនាំឲ្យកើតឡើងនៃកងទុក្ខទាំងអស់នុ៎ះ តែងមានយ៉ាងនេះ។ ព្រោះអាស្រ័យត្រចៀក និងសំឡេង… ព្រោះអាស្រ័យច្រមុះ និងក្លិន… ព្រោះអាស្រ័យអណ្តាត និងរស… ព្រោះអាស្រ័យកាយ និងផោដ្ឋព្វៈ… មនោវិញ្ញាណកើតឡើង ព្រោះអាស្រ័យចិត្ត និងធម្មារម្មណ៍ ការចួបជុំរបស់ទាំង៣ ហៅថា ផស្សៈ វេទនាកើតឡើង ព្រោះផស្សៈជាបច្ច័យ តណ្ហាកើតឡើង ព្រោះវេទនាជាបច្ច័យ ឧបាទានកើតឡើង ព្រោះតណ្ហាជាបច្ច័យ។បេ។ ការកើតឡើងព្រម នៃកងទុក្ខទាំងអស់នុ៎ះ តែងមានយ៉ាងនេះ។
អត្ថាធិប្បាយ។
នៅក្នុងអត្ថបទទាំងពីរនេះន័យ ហេតុដែលកើតទុក្ខដូចគ្នាអត្ថាធិប្បាយខុសគ្នាបន្តិច។
ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធព្រះអង្គយកឧទាហរណ៍ចក្ខុវិញ្ញាណតែមួយដែលសំដែងដោយបរិយាយ។ចំណែកឯទ្វារទាំង៤ព្រះអង្គមិនបានសម្ដែងដោយបរិហាយ ព្រោះថាការប្រព្រឹត្តទៅនៃធម៌ទាំងប្រាំមួយដូចគ្នាគ្រាន់តែទ្វារខុសគ្នាតែប៉ុណ្ណោះ។ ពិចារណាតាមអត្ថបទ យើងឃើញថាចក្ខុវិញ្ញាណដែលអាចឃើញនោះ អាស្រ័យចក្ខុនិងរូប ការចួបជុំរបស់ទាំង ៣ គឺចក្ខុ១ រូប១ ចក្ខុវិញ្ញាណ១ ហៅថា ផស្សៈ
ដូច្នេះពាក្យផស្ស:អាចប្រើជំនួសឃ្លា ការចួបជុំរបស់ទាំង ៣ គឺចក្ខុ១ រូប១ ចក្ខុវិញ្ញាណ
មនោវិញ្ញាណកើតឡើង ព្រោះអាស្រ័យចិត្ត និងធម្មារម្មណ៍ ការចួបជុំរបស់ទាំង៣ ហៅថា ផស្សៈ
នៅក្នុងអត្ថបទនេះយើងឃើញពាក្យ ផស្សៈអាចជំនួសឃ្លា ការចួបជុំរបស់ទាំង ៣ គឺចក្ខុ១ រូប១ ចក្ខុវិញ្ញាណនិង ការចួបជុំរបស់ទាំង៣ គឺចិត្ត ១ ធម្មារម្មណ៍១ មនោវិញ្ញាណ១ ។
ផស្សៈ ក៏អាចជំនួសឃ្លា ការចួបជុំរបស់ទាំង ៣ គឺ សោតៈ១ សទ្ទារូប១ សោតវិញ្ញាណ
ការចួបជុំរបស់ទាំង៣ គឺឃាន១ គន្ឋ១ ឃានវិញ្ញាណ ការចួបជុំរបស់ទាំង៣ គឺ រស: អណ្ដាត
ប្រជុំធម៌ ៣ គឺ កាយវិញ្ញាណ កាយ ផោដ្ឋព្វៈ។
ដូច្នេះការកើតឡើងនៃវិញ្ញាណទាំង ៦ ជាហេតុនិងបច្ច័យឲ្យមានតណ្ហាឧបាទាន។ល។ដែលជាមូលឫសនៃទុក្ខសច្ចៈ សមុទយសច្ចៈ ដូច្នេះការកើតមានទាំងប្រាំមួយដែលជាធាតុដឹង ដែលព្រះសាស្ដាសម្ដែងនៅក្នុងអត្ថបទទាំងពីរនេះអាចមានបានមកអំពីអាយតន:៦ខាងក្នុងប៉ះផ្ទុបអាយតនៈ ៦ ខាងក្រៅ ជាហេតុនិងបច្ច័យមិនមានទេសត្វបុគ្គល។តាមធម្មតា តាមបដិច្ចសមុបាទធម៌ គឺអវិជ្ជាដែលជាហេតុឱ្យមានទុក្ខ អវិជ្ជាជាបច្ច័យសង្ខារ សង្ខារជាបច្ច័យវិញ្ញាណ វិញ្ញាណជាបច្ច័យឲ្យនាមរូប។ល។ បើ សង្កេតពិចារណាបានច្បាស់យើងឃើញថា បដិច្ចសមុបាទមួយបែបនេះសំដៅទៅលើការកើតនិងស្លាប់ក្នុងមួយជាតិវែងដែលយើងសង្កេតឃើញ។មួយទៀតចាប់ផ្ដើមការកើតឡើងតាមទ្វារទាំង ៦ ក្នុងមួយវីរៈចិត្តដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធបានសម្ដែងថាមួយផ្ទាត់ដៃការកើតរលត់រាប់សែនវរៈចិត្ត គឺសត្វលោកដោយសន្មត់។តែសត្វលោកដោយសន្មត់គឺ ជាបញ្ចក្ខន្ធទាំង ៦ដែលកើតរលត់បន្តគ្នាគ្មានខាងដើមហើយគ្មានខាងចុះ។ បញ្ចក្ខន្ធទាំង ៦ នោះគឺ ចក្ខុវិញ្ញាណជាបញ្ចក្ខន្ធ ជាបញ្ចក្ខន្ធធ្វើទស្សនកិច្ច សោតវិញ្ញាណជាបញ្ចក្ខន្ធធ្វើសវនកិច្ច ឃានវិញ្ញាណធ្វើ
ឃាយនកិច្ច ជីវ្ហាវិញ្ញាណធ្វើសាយណកិច្ច កាយវិញ្ញាណធ្វើផុស្សនកិច្ច។ដូច្នេះក្នុងលោកនេះមានតែ
ធម្មជាតិដែលមានវិញ្ញាណនិងធម្មជាតិមិនមានវិញ្ញាណប្រព្រឹត្តទៅតាមហេតុនិងបច្ច័យទៅតាមច្បាប់ធម៌នោះ។ដើម្បីស្រួលយល់ សត្វលោកដោយសន្មត់គឺជាធម្មជាតិដែលជាធាតុដឹង 6
ធម្មជាតិមួយដឹងរូបនៅខាងក្រៅ ធម្មជាតិមួយដឹងសំឡេងនៅខាងក្រៅ ធម្មជាតិមួយដឹងក្លិននៅខាងក្រៅ ធម្មជាតិមួយដឹងរសជាតិនៅខាងក្រៅ ធម្មជាតិមួយដឹងផោដ្ឋព្វារម្មណ៍នៅខាង
ក្រៅ ធម្មជាតិមួយដឹង រូប សំឡេង ក្លិន រសជាតិ ផោដ្ឋព្វារម្មណ៍ តាមរយៈវិថីចិត្តទាំងប្រាំ។ធម្មជាតិនេះពុំដែលដឹងបរមត្ថធម៌អ្វីជាការពិតអ្វីជាការសន្មត់ទើបយល់ថាការសន្មត់គឺជាការពិត ជាហេតុនិងបច្ច័យឲ្យវង្វេងនៅក្នុងលោកធម៌ នេះគឺជាជីវិតដែលមិនបានសិក្សាបដិបត្តិព្រះធម៌ត្រាស់ដឹង
ព្រះសាស្ដា។
ENGLISH
Section 31
Is there truly a being or a person?
Let us read and reflect upon the following words of the Blessed One.
[162] The Blessed One said:
“Bhikkhus, what is the cause that brings about suffering?
Eye-consciousness arises dependent on the eye and visible form.
The conjunction of these three — the eye, form, and eye-consciousness — is called phassa (contact).
Feeling (vedanā) arises dependent on contact;
craving (taṇhā) arises dependent on feeling.
This, bhikkhus, is called the cause of suffering.
Likewise, dependent on the ear and sound… the nose and odor… the tongue and taste… the body and tangible object…
Mind-consciousness arises dependent on the mind and mental object (dhammārammaṇa).
The conjunction of these three — the mind, the mental object, and mind-consciousness — is called phassa;
feeling arises from contact; craving arises from feeling.
This, bhikkhus, is the cause of suffering.”[166] Thus have I heard.
At one time the Blessed One was dwelling in the Kinjakāvasaṭha Palace, a great brick palace belonging to his relatives.
At that time, while staying alone in seclusion, the Blessed One expounded this analysis of the Dhamma:
“Eye-consciousness arises dependent on the eye and form.
The conjunction of the three is called phassa.
Feeling arises from contact; craving arises from feeling; clinging (upādāna) arises from craving.
Thus the whole mass of suffering comes to be.
In the same way, dependent on the ear and sound, the nose and odor, the tongue and taste, the body and tangible object,
mind-consciousness arises dependent on the mind and mental object.
The conjunction of the three is called phassa;
feeling arises from contact; craving arises from feeling; clinging arises from craving.
Thus arises the whole mass of suffering.”
Commentary
In both passages, the cause of suffering is identical, though explained in slightly different ways.
The Buddha used the example of eye-consciousness, explaining it in detail,
while omitting the four other sense doors, since the process of the six bases operates in the same way — only the sense door differs.
Thus, eye-consciousness, which allows seeing, depends on the eye and visible form.
The meeting of the three — eye, form, and eye-consciousness — is called phassa (contact).
Similarly, mind-consciousness arises dependent on the mind and mental objects;
the conjunction of the three — mind, mental object, and mind-consciousness — is also called phassa.
The word phassa can therefore replace the phrase “the conjunction of the three,” whether referring to:
eye, form, and eye-consciousness;
ear, sound, and ear-consciousness;
nose, odor, and nose-consciousness;
tongue, taste, and tongue-consciousness;
body, tangible object, and body-consciousness.
Thus, the arising of the six kinds of consciousness becomes the cause and condition for craving (taṇhā) and clinging (upādāna),
which are the roots of the Noble Truth of Suffering (dukkha-sacca) and the Noble Truth of Origin (samudaya-sacca).
The existence of these six consciousnesses results from the interaction between the six internal bases and the six external bases.
They arise according to causes and conditions — there is no being or person.
According to the Law of Dependent Origination (Paṭiccasamuppāda),
ignorance (avijjā) is the cause of suffering:
ignorance conditions formations (saṅkhāra);
formations condition consciousness (viññāṇa);
consciousness conditions name-and-form (nāma-rūpa), and so on.
If we contemplate carefully, we can see that dependent origination has two aspects:
one referring to the long cycle of birth and death through many lifetimes;
another referring to the arising and ceasing of consciousness through the six sense doors within each mind-moment.
The Blessed One declared that within the snap of a finger,
hundreds of thousands of moments of consciousness arise and cease.
What we conventionally call a “living being” (sammuti-satta) is merely the continuous arising and ceasing of the five aggregates (pañcakkhandha),
without beginning or end.
Among these:
eye-consciousness performs the function of seeing (dassanakicca),
ear-consciousness performs the function of hearing (savanakicca),
nose-consciousness performs the function of smelling (ghāyanakicca),
tongue-consciousness performs the function of tasting (sāyanakicca),
body-consciousness performs the function of touching (phussanakicca).
Thus, in this world there exist only phenomena with consciousness and phenomena without consciousness,
all functioning according to the natural law of causality.
To understand more clearly:
what is called “a living being” by convention
is actually these six knowing phenomena —
each knowing its respective object:
visible form, sound, odor, taste, tangible object, or mental object.
Yet these six consciousnesses, operating through the five sense processes,
do not yet know the ultimate reality (paramattha-dhamma).
Unable to distinguish between what is conventional and what is real,
they mistake the conventional for the real,
and thus continue to wander within the conditioned world.
This is the life of those who have not yet studied and practiced the Enlightened Dhamma of the Blessed One.
FRANÇAIS
Partie 31
Y a-t-il un être ou une personne ?
Lisons et méditons les paroles suivantes du Bienheureux.
[162] Le Bienheureux dit :
« Ô moines, quelle est la cause de la naissance de la souffrance ?
La conscience visuelle naît en dépendance de l’œil et des formes visibles.
Le contact des trois — l’œil, la forme et la conscience visuelle — est appelé phassa (contact).
La sensation (vedanā) naît à cause du contact ;
le désir (taṇhā) naît à cause de la sensation.
Ô moines, cela est appelé la cause de la souffrance.
Il en est de même en dépendance de l’oreille et du son, du nez et de l’odeur, de la langue et du goût, du corps et du toucher.
La conscience mentale naît en dépendance du mental et des objets mentaux (dhammārammaṇa).
Le contact des trois — le mental, l’objet mental et la conscience mentale — est appelé phassa ;
la sensation naît à cause du contact ; le désir naît à cause de la sensation.
Ô moines, ceci est la cause de la souffrance. »[166] Ainsi ai-je entendu.
En un temps, le Bienheureux séjournait dans le palais de Kinjakāvasaṭha, un grand palais de briques appartenant à ses proches.
En ce temps-là, le Bienheureux demeurant seul dans la tranquillité, proclama cette explication du Dhamma :
« La conscience visuelle naît en dépendance de l’œil et de la forme ;
le contact des trois est appelé phassa ;
la sensation naît du contact ;
le désir naît de la sensation ;
l’attachement (upādāna) naît du désir.
Telle est la cause de l’apparition de tout l’amas de souffrance.
Il en est de même en dépendance de l’oreille et du son, du nez et de l’odeur, de la langue et du goût, du corps et du toucher,
et de la conscience mentale qui naît en dépendance du mental et des objets mentaux.
Le contact des trois est appelé phassa ;
la sensation naît du contact ;
le désir naît de la sensation ;
l’attachement naît du désir.
Ainsi se produit l’apparition de tout l’amas de souffrance. »
Commentaire
Dans ces deux textes, la cause de la souffrance est identique, bien que leur explication diffère légèrement.
Le Bienheureux prit l’exemple de la conscience visuelle, qu’il expliqua en détail, tandis qu’il ne développa pas les quatre autres portes des sens, car le processus de fonctionnement des six bases est identique, seul le support diffère.
Ainsi, la conscience visuelle, qui permet de voir, dépend de l’œil et de la forme.
La réunion des trois — l’œil, la forme et la conscience visuelle — est appelée phassa (contact).
De même, la conscience mentale naît en dépendance du mental et des objets mentaux,
et la réunion des trois — le mental, l’objet mental et la conscience mentale — est appelée phassa.
Le mot phassa peut donc remplacer l’expression « la réunion des trois », que ce soit :
l’œil, la forme et la conscience visuelle ;
l’oreille, le son et la conscience auditive ;
le nez, l’odeur et la conscience olfactive ;
la langue, le goût et la conscience gustative ;
le corps, les objets tangibles et la conscience tactile.
Ainsi, la naissance des six consciences devient la cause et la condition de l’apparition du désir (taṇhā) et de l’attachement (upādāna), qui sont la racine de la Vérité de la souffrance (dukkha-sacca) et de la Vérité de l’origine (samudaya-sacca).
L’existence des six consciences expliquée ici découle de l’interaction entre les six bases internes et les six bases externes.
Elles apparaissent selon les causes et conditions, sans qu’il y ait un être ou une personne réelle.
Selon la Loi de la Production conditionnée (Paṭiccasamuppāda),
l’ignorance (avijjā) est la cause de la souffrance :
l’ignorance conditionne les formations mentales (saṅkhāra),
les formations conditionnent la conscience (viññāṇa),
la conscience conditionne le nom-et-forme (nāma-rūpa), et ainsi de suite.
Si l’on contemple attentivement, on voit que le Paṭiccasamuppāda s’applique à deux niveaux :
d’une part, au cycle long de la naissance et de la mort d’une existence entière ;
d’autre part, à chaque instant de la conscience qui naît et disparaît à travers les six portes des sens.
Le Bienheureux enseigna qu’en un seul claquement de doigts,
des centaines de milliers de moments de conscience naissent et cessent.
Ce que nous appelons « être vivant » selon la convention (sammuti) n’est autre que la succession ininterrompue des cinq agrégats (pañcakkhandha) qui apparaissent et disparaissent sans commencement ni fin.
Parmi eux :
la conscience visuelle accomplit la fonction de voir (dassanakicca),
la conscience auditive accomplit la fonction d’entendre (savanakicca),
la conscience olfactive accomplit la fonction de sentir (ghāyanakicca),
la conscience gustative accomplit la fonction de goûter (sāyanakicca),
la conscience tactile accomplit la fonction de toucher (phussanakicca).
Ainsi, dans ce monde, il n’existe que des phénomènes dotés de conscience et des phénomènes dépourvus de conscience,
tous opérant selon la loi de causalité naturelle.
Pour mieux comprendre :
ce que l’on appelle « être vivant » par convention,
n’est autre que les six types de phénomènes conscients :
celui qui connaît la forme visible,
celui qui connaît le son,
celui qui connaît l’odeur,
celui qui connaît le goût,
celui qui connaît les objets tangibles,
et celui qui connaît les phénomènes mentaux.
Cependant, ces phénomènes conscients, fonctionnant à travers les cinq processus cognitifs,
ne connaissent pas encore la réalité ultime (paramattha-dhamma).
Ne discernant pas ce qui est conventionnel et ce qui est réel,
ils prennent le conventionnel pour le réel,
et c’est ainsi qu’ils errent dans le monde conditionné.
Telle est la vie de ceux qui n’ont pas encore étudié et pratiqué le Dhamma éveillé par le Bienheureux.
🙏🙏🙏☸️☸️☸️🌹❤️
សាធុ សាធុ សាធុ
ដោយសេចក្តីជ្រះថ្លា
បបរមត្ថពុទ្ធិ 
Laisser un commentaire